Budowa zdania z jednym czasownikiem w języku niderlandzkim to bardzo prosta, gdyż wystarczy wstawić słowa do schematu by zacząć budować zdania. Z jakich elementów składa się zdanie twierdzące w języku niderlandzkim jest opisane poniżej.
- OSOBA to zaimek osobowy ale również może być to zwierzę, rzecz lub pojęcie, o którym mówimy lub piszemy.
- CZASOWNIK to orzeczenie (wykonywana czynność), która opisuje coś co wykonujemy właśnie w danej chwili, stan lub proces odnoszący się do użytego zaimka osobowego. Na przykład w zdaniu Ik ga naar winkel (Ja idę do sklepu) czasownik użyty w tym zdaniu to czasownik Gaan czyli iść w języku niderlandzkim.
- CZAS to określenie czasu w języku niderlandzkim, to na przykład dzisiaj (vandaag), jutro (morgen), za tydzień (over een week), później (straks), czasami (soms), o godzinie 17.00 (om 17.00 uur) oraz w poniedziałek (op maandag) czy we wtorek (op dinsdag). Tutaj również należy dodać, CZAS czyli określenie czasu danej czynności w zdaniu ma swoje miejsce w schemacie. CZAS w języku niderlandzkim występuje zawsze po po OSOBIE i CZASOWNIKU w zdaniu. Na przykład IK ga morgen naar winkel (Ja idę jutro do sklepu). W tym zdaniu został użyty czas morgen czyli jutro w języku niderlandzkim.
- MIEJSCE to określenie miejsca w języku niderlandzkim. Określenie miejsca to miejsce dokąd zmierzamy lub gdzie się znajdujemy jak i również miejsce gdzie znajdują się inne osoby. Określenia miejsca w języku niderlandzkim, które będziemy używali to na przykład do pracy (naar werk), do domu (naar huis), w domu (in huis = thuis), do sklepu (naar winkel) lub do szkoły (naar school) jak i również do Polski (naar Polen). Określenie miejsca w schemacie zdania twierdzącego znajduje się zawsze po określeniu czasu.
- ZAPRZECZENIE NIET/GEEN w języku niderlandzkim to małe wyzwanie dla wszystkich, którzy zaczynają naukę języka niderlandzkiego. Każdy zadaje sobie pytanie kiedy użyć Niet (nie), a kiedy Geen (nie -żadnego). Najprościej jest zapamiętać jedną prostą formułę na początek nauki i ją stosować: Kiedy o czymś mówię czyli na przykład o rzeczach, ludziach, przedmiotach, naturze, przyrodzie wtedy jeśli przed danym wyrazem nie ma innego wyrazu stosuje zaprzeczenie Geen (Nie). W każdym innym przypadku będzie Niet (nie).
- RZECZOWNIK w zdaniu jest ważną jego częścią, gdyż określa to o czym mówisz. Rzeczowniki to rzeczy, które Cię otaczają lub mogą spełniać role rzeczownika takie jak książka, auto, dom, dziecko, stół, pogoda, drzewo, osoba jak i również rzeka czy woda. Dlaczego jest to ważne by wiedzieć co jest rzeczownikiem w zdaniu tworząc zdanie w tym języku? Odpowiedź jest prosta: Kiedy wiesz co jest rzeczownikiem w zdaniu będziesz w stanie poprawnie zastosować zaprzeczenie takie jak Geen lub Niet.
- RESZTA ZDANIA to słowa występujące na końcu zdania, które mogą spełniać rolę rzeczownika lub innego wyrazu dopełniającego zdanie.
- ZAIMEK PYTAJĄCY w zdaniu pytającym kiedy jest potrzebny w schemacie jest tak samo jak w języku polskim na pierwszym miejscu w zdaniu pytającym. Prosta metoda nauki tworzenia schematu gramatycznego jest przedstawiona poniżej na przykładzie Gaan (iść) i Werken (pracować):
Gaan – Iść
Ik ga – Ja idę (Zdanie twierdzące)
Ik ga niet – Ja nie idę (Zdanie przeczące)
Ga je? – Idziesz? (Zdanie pytające)
Waar ga je? Gdzie idziesz? (Zdanie pytające z zaimkiem pytającym)
Werken – Pracować
Ik werk – Ja pracuje (Zdanie twierdzące)
Ik werk niet – Ja nie pracuje (Zdanie przeczące)
Werk je? Pracujesz? (Zdanie pytające)
Waar werk je? Gdzie pracujesz? (Zdanie pytające z zaimkiem pytającym)