Czas przeszły dokonany w języku niderlandzkim, znany również jako “voltooid verleden tijd”, jest używany do opisania czynności, które zostały zakończone w przeszłości. Konstrukcja tego czasu jest dość prosta i opiera się na połączeniu odpowiedniej formy czasownika pomocniczego “hebben” (mieć) lub “zijn” (być) z czasownikiem głównym w formie przeszłej, znaną jako “voltooid deelwoord”.
Przykłady, które podałeś, doskonale ilustrują użycie czasu przeszłego dokonanego:
- “Ik heb gegeten” (Zjadłem/Zjadłam) używa czasownika pomocniczego “hebben” w połączeniu z czasownikiem głównym “eten” (jeść) w formie przeszłej “gegeten”. To zdanie informuje nas, że akcja jedzenia została zakończona.
- “Ik heb gelezen” (Czytałem/Czytałam) również używa “hebben” z czasownikiem “lezen” (czytać) w formie przeszłej “gelezen”, co oznacza, że czytanie zostało zakończone.
- “Ik ben gegaan” (Poszedłem/Poszłam) to przykład użycia czasownika pomocniczego “zijn” z czasownikiem “gaan” (iść) w formie przeszłej “gegaan”, co wskazuje na zakończenie akcji idąc.
Wybór między “hebben” a “zijn” jako czasownikiem pomocniczym zależy od czasownika głównego i kontekstu zdania. Ogólnie rzecz biorąc, “zijn” jest używane z czasownikami wyrażającymi ruch lub zmianę stanu, podczas gdy “hebben” jest stosowane z większością innych czasowników. Zrozumienie i poprawne stosowanie tych form wymaga praktyki oraz zapoznania się z regułami i wyjątkami dotyczącymi poszczególnych czasowników.